VEREENVOUDIGING
Die Burger, 23 Augustus 1986, bladsy 8
Die dinge is meestal ingewikkelder as wat ons dink. Veral in ons verhouding tot ander mense is ons dikwels geneig om oor-vereenvoudigings te voltrek wat nie aan hulle of aan die saak waarom dit vir hulle gaan, reg laat geskied nie.
Dit geld in die besonder as daar tussen ons en sulke mense gevoelige punte van verskil bestaan. Dan kan dit byna ongemerk gebeur dat ons hul standpunte en hul motiewe gaan vereenvoudig om by ons vooroordeel teen hulle te pas. Maar in hierdie proses kan ons dikwels die waarheid geweld aandoen.
Ons in Suid-Afrika is maar te goed hiervan bewus. In die hele wêreld word vandag ’n beeld van ons geteken waarin ons onsself nie kan herken nie. Die media het daarin geslaag om slegs bepaalde dinge in ons samelewing te beklemtoon, terwyl andere doodgeswyg word. Dit is nie interessant nie, omdat dit nie inpas by die vereenvoudigde beeld wat van ons geskep is nie. Maar deur slegs op een aspek van ons samelewing te konsentreer en dit bowendien ook op ’n oor-vereenvoudigde wyse te teken, word nie reg gedoen aan die uiters ingewikkelde en geskakeerde situasie van ons land nie.
Dit is iets waaroor ’n mens jou diep kan ontstel. Dit is in ’n groot mate ook iets waaraan ons op die oomblik weinig kan doen, omdat die emosionele klimaat wat ontstaan het, mense feitlik net nie meer toelaat om iets anders te glo as wat hulle reeds in hul vereenvoudigde beeld van ons land en sy mense as waar aanvaar het nie. Ons sal geen ander keuse hê as om ’n tyd lank met hierdie nare situasie saam te leef nie, in die hoop dat ons deur ons optrede en gesindheid op die lang duur – die beeld wat van ons gevorm is – kan verander.
Dit sou egter dwaas wees as ons nie in hierdie situasie aan onsself die vraag sou stel of ons nie ook maar so is en so doen as wat ons dit tans van andere ervaar nie. Maak ons nie ook maar vereenvoudigde beelde van andere nie? Het ons nie ook maar stereotipe idees oor die mense in ander lande nie? Hoeveel vooroordeel sit daar byvoorbeeld in die dinge wat ons so graag oor ander lande op ons kontinent dink en sê?
Maar wat erger is: dra ons nie dalk oor-vereenvoudigde beelde van die situasie in ons eie land in ons om nie? Doen ons werklik reg aan mense van ander bevolkingsgroepe soos aan ons eie? Ook in ons land is die dinge baie ingewikkelder as wat ons soms dink. Dit is bv so maklik om van ons politieke teenstanders – of van diegene wat in ons eie pers op ’n bepaalde manier voorgestel word – karikatuurbeelde te vorm wat dit naderhand vir ons onmoontlik maak om nog te dink dat hulle ook goeie bedoelings kan hê.
Ons oortree die negende gebod (jy mag nie vals getuig nie) seker maar net soveel teenoor andere as wat dit teenoor ons oortree word. Die pyn wat ons tans daaroor ervaar moet ons daartoe aanspoor om verlossing daarvan te soek. Dit is sonde. – WDJ