NRC Handelsblad
Woensdag 7 November 1990, Bladsy 8
Allister Sparks
Voorblad: Dominee Z-Afrika: apartheid een zonde
Professor Willie Jonker, een prominente dominee van de Zuid-Afrikaanse Nederduitse Gereformeerde Kerk, heeft gisteren voor een conferentie van Zuid-Afrikaanse kerkleiders apartheid een zonde genoemd. De Nederduitse Gereformeerde Kerk waartoe driekwart van de Afrikaners behoort, heeft op theologische gronden de apartheid altijd gesteund.
Afrikaner kerk medeschuldig aan zonde apartheid
Een prominent lid van de invloedrijke Nederduitse Gereformeerde Kerk heeft gisteren op een grote interkerkelijke conferentie in Rustenburg een dramatische bekentenis gedaan over zijn ‘zonde en schuld’ omdat hij de apartheid heeft gesteund.
Professor Willie Jonker van de theologische faculteit van de Stellenbosch-universiteit deed de bekentenis als persoonlijke getuigenis en, zoals hij zei, “namens zijn kerk en de gehele Afrikaner bevolking.” Driekwart van de Afrikaners is lid van de Nederduitse Gereformeerde Kerk (NGK).
In een zeer emotionele sfeer haastte aartsbisschop Desmond Tutu, de Nobelprijswinnaar voor de vrede in 1984 en hoofd van de Anglicaanse Kerk in Zuid-Afrika. zich naar het podium en aanvaardde de bekentenis “namens degenen die onrecht is aangedaan”.
Het voorval had plaats op een conferentie die een week duurt, waar afgevaardigden van 144 kerken uit alle delen van de wereld hun gedachten bepalen over de rol van de christelijke kerk in een veranderend Zuid-Afrika.
Het is waarschijnlijk de grootste interkerkelijke conferentie die ooit is gehouden, en zij geeft de NGK de gelegenheid zich te rehabiliteren en weer toegang te krijgen tot verschillende oecumenische raden waarvan zij was uitgesloten, omdat zij vele jaren een theologische rechtvaardiging heeft gegeven voor het apartheidsbeleid van de Zuid-Afrikaanse regering.
Sinds de Wereldraad van Kerken de apartheid tot ketterij heeft verklaard en de NGK in 1982 heeft geschorst, heeft de Afrikaanse kerk zich steeds duidelijker van de apartheid afgekeerd. Toch aanvaardde zij de ketterij-uitspraak niet, dit uit vrees een belangrijke afscheiding te veroorzaken van ultrarechtse leden die de Conservatieve Partij van dr. Andries Treurnicht steunen.
De openlijke verwerping van de apartheid door de regering van president F.W. de Klerk heeft het voor de kerk makkelijker gemaakt een stap verder te gaan. Op haar Generale Synode verklaarde zij dat apartheid een zonde was, maar sprak nog steeds geen volledige bekentenis van eigen schuld uit, noch toonde zij zich bereid om dit goed te maken, iets dat de zwarte en Engelstalige keren in Zuid-Afrika eisen.
Professor Jonker gebruikte gisteren in zijn persoonlijke verklaring de verklaring van de Synode om zijn daad te rechtvaardigen, hoewel zijn verklaring aanmerkelijk verder ging dan die van de kerk.
Met een gezicht dat vertrokken was van emotie zei Jonker tot het zeer gemengde publiek: “Ik beken voor u en voor God niet alleen mijn eigen schuld, en mijn persoonlijke verantwoordelijkheid voor het politieke, sociale, economische en structurele onrecht dat velen van u is aangedaan en waaronder u en ons hele land nog lijden, maar plaatsvervangend durf ik dat ook te doen namens de Nederduitse Gereformeerde Kerk, waarvan ik lid ben, en namens de hele Afrikaner bevolking.”